De Praktijk w30, collectie schaven
“Ik heb al een elektrische schaaf van Festool”, meldde een cursist die het blijkbaar niet op handschaven had. “Gaat veel sneller en accurater … “, zei hij er achteraan. Ik krijg regelmatig mensen op cursus die reeds in bezit zijn van uitgebreid houtbewerkingsinstrumentarium van Festool. Niks mis mee. Maar toch zij moeten ook gewoon met de handschaaf aan de gang. Wil je echt fijn werk afleveren dan moet je de machineslag van de Festoolschaaf met de handschaaf kunnen verwijderen. De eerste vereiste waar een handschaaf aan moet voldoen is dat er een vlijmscherpe beitel inzit. Cursisten die een eerste handschaaf in de winkel kopen, bemerken algauw dat hij het niet zo goed doet als op de cursus. De beitel van een nieuw gekochte schaaf moet nog zowel aan voor als achterkant gewet worden en aan de voorkant licht bol gewet en voorzien van een extra vouw. De keerbeitel moet op de juiste plaats zitten en goed aansluiten. Ook de zool van de schaaf moet gevlakt worden. Ik kan mensen die van meubelmaken een echte hobby of beroep willen maken maar één advies geven: Leer slijpen en wetten. Ik geef een relatief goedkope workshop van twee avonden waarin de voornaamste aspecten van het scherp maken van beitels worden behandeld www.w30.nl/cursusaanbod.html. Neem bij voorkeur je eigen beitels en schaven mee. Voor de cursussen houtbewerken gebruiken we een keur aan verschillende schaven; vóórdat jezelf een schaaf iets aanschaft, is het handig om al die verschillende schaven uit te proberen, zodat je goed beslagen ten ijs komt. Schaven zijn zowel nieuw als tweedehands in verschilllende kwaliteiten te koop. Bedenk hierbij wel dat goedkoop ook vaak duurkoop is. Afgelopen jaar hebben we fors geïnvesteerd in nieuwe schaven , hopelijk levert deze aanschaf nog beter werk op van de cursisten.
DE STANLEY SCHAAF
De Stanley schaaf is een betrouwbaar werkpaard. De schaaf is zowel nieuw te koop als tweedehands op marktplaats. De meest aangeboden schaaf op marktplaats is de Stanley 4. Koop geen roestbak en ook geen Handyman Stanley 4, probeer een Stanley 4 Bailey te vinden met houten handvaten. Je kunt de kwaliteit van de Stanleyschaaf aanmerkelijk verbeteren door de Stanley schaafbeitel te vervangen door een Lie Nielsen schaafbeitel of een schaafbeitel van Ron Hock. Wij kochten op marktplaats een Stanley 6 en twee Stanley’s 7. De prijzen variëren afhankelijk van of je bij een particulier koopt of bij een handelaar. Ducotools heeft veel tweedehands schaven en hanteert redelijke prijzen.
Prijzen op Marktplaats:
- Stanley 3 tussen € 50,00 en € 60,00
- Stanley 4 tussen € 25,00 en € 40,00
- Stanley 5 tussen € 40,00 en € 60,00
- Stanley 6 tussen € 50,00 en € 70,00
- Stanley 7 tussen € 60,00 en € 80,00
JUUMA nr.4 en JUUMA BLOKSCHAAF
Er is in schavenland wel het een en ander aan het veranderen. Wilde je vroeger een betere schaaf dan Stanley dan kwam je algauw uit bij Veritas, Lee Nielsen of Clifton en dat betekende € 200 of meer per schaaf nr. 4. Quansheng, een Chinese schavenfabrikant, is in het middensegment met een lijn schaven op de markt gekomen. Deze worden in Europa onder allerlei namen verkocht, Baptist verkoopt ze onder de naam Peaktools, Dictum onder de naam Dicktools, Feine Wekzeuge Dieter Schmidt onder de naam Juuma, Workshop Heaven Fine Tools noemt ze gewoon Quangsheng schaven. In Amerika verkoopt Woodcraft ze onder de naam Woodriver.
Omdat we onze cursisten goed vergelijkingsmateriaal bij hun eventuele aanschaf van schaven willen geven, besloten we toch een Lie Nielsen 4 ½, prijs € 300, aan te schaffen. Deze zware schaaf van 2,5 kg ligt als een huis op het hout en doet zijn werk meer dan voortreffelijk. Een minpuntje vind ik dat de schroeven van handvat en knop niet netjes zijn geplaatst. Steken iets uit. Standtijd beitel goed.
LIE NIELSEN LOW ANGLE JACK SCHAAF #62
Bij Baptist in Arnhem lang lopen wikken en wegen welke low angle jack schaaf. Veritas, viel ons qua afwerking tegen, Peaktool is het qua uitstraling net niet in vergelijking met de Lie Nielsen. 
Uiteindelijk toch gekozen voor de duurdere Lie Nielsen (€ 262).De schaaf is gebaseerd op de Stanley 62, heeft een verstelbare beitelopening in de zool en een zware bijna 5 mm. dikke schaafbeitel. De beitel is geslepen in een normale hoek van 25 graden en het bed van deze schaaf is 12 graden , maakt samen 37 graden. De schaafbeitel ligt op zijn kop in het schaafbed (bevel -up). Door die scherpere aansnijhoek vliegt de schaaf als het ware makkelijker over het hout. Met de verstelbare beitelopening moet je wel leren omgaan. Kleine opening, fijne krul, grote opening, grove krul. Waar gebruik je deze schaaf nu voor?
Je kunt hem gebruiken op de futselplank om de kopse kant van hout aan te schaven. Handig ook bij warrige en harde houtsoorten om inspringingen (tear-out) te voorkomen en het schaven van uitstekende zwaluwstaarten. Je kunt er ook losse beitels bij kopen die onder een hoek van 38 en 50 graden zijn geslepen.
HOL-BOLSCHAAF RECORD Nr. 20c
De hol-bolschaaf is bedoeld om ronde en ovalen vormen te schaven. In een wereld vol houtstof en computergestuurde cnc-freesmachines is deze schaaf een monument van rust. Hij wordt niet veel meer gebruikt en dat is een beetje onterecht. Je kunt met de hol-bolschaaf snel vormen creëren die op de freesmachine ingewikkelde mallen vereist. Via een stelschroef kun je de schaaf in iedere holling en bolling zetten,vervolgens pas je de diepte van de schaafbeitel aan, en de schaaf is gereed voor gebruik. Zet de schaaf altijd iets minder rond of bol dan de te schaven ronding of bolling.
De cursisten die de schaaf gebruikten bij hun werkstukken zijn Mirjam Medema (het ronde bijzettafeltje uit amerikaans esdoorn) en Jelte Wiersma (de ovalen boekenkast met lichtgebogen laden vervaardigd uit kersen en jatoba).
De Stanley 71 is ook een heel verdienstelijke grondschaaf met aan de voorkant van de schaaf een verstelbare dieptegeleider waardoor je de schaaf redelijk in balans kunt houden. Tweedehands wordt hij nog af en toe aangeboden tussen € 40 en € 80. De Veritas grondschaaf van de Canadese gereedschapmaker Lee Valley is verwant aan de Stanley 71 maar mist de dieptegeleider aan de voorkant. Daardoor kantelt hij nogal makkelijk. Je kunt dat oplossen door er een grotere plaat onder te schroeven, maar ja. De Veritas grondschaaf is het mooiste vormgegeven van allemaal, maar functioneert niet optimaal (prijs € 145). De Duitse schavenmakers van ECE produceren nog steeds een houten grondschaaf , lijkt verwant aan de Nooitgedagt, alleen een tikkeltje groter. Vormgeving beetje krullerig organisch, moet je van houden (prijs rond de € 100).
Houten spookschaaf en bastspookschaaf
Wonderlijk is wel dat de spookschaaf 51 (de oudere uitgave van de 151) veel beter schaaft.